W Polsce coraz większą popularność zdobywają programy oszczędnościowe pozwalające na budowanie kapitału emerytalnego. IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) to dwie formy kont emerytalnych, które wspierają osoby chcące zadbać o swoje finanse na starość. Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne, IKE i IKZE różnią się pod względem korzyści podatkowych, limitów wpłat, a także zasad wypłaty środków. W tym artykule przybliżymy te kluczowe różnice, aby pomóc Ci zdecydować, który z tych produktów emerytalnych może lepiej odpowiadać Twoim potrzebom i celom finansowym.
Cel i idea obu kont
Oba produkty, czyli IKE i IKZE, zostały stworzone z myślą o wspieraniu długoterminowego oszczędzania na emeryturę. Dają możliwość odkładania pieniędzy w formie inwestycji, które z biegiem lat mają przynosić zyski i pozwolić na bezpieczne życie na emeryturze. Różnią się jednak głównie podejściem do ulg podatkowych oraz sposobem, w jaki wspierają oszczędzających w drodze do stabilności finansowej. IKE i IKZE stanowią tak zwany trzeci filar systemu emerytalnego, a ich funkcjonowanie jest regulowane przez państwo, co oznacza pewien poziom ochrony i stabilności.
Korzyści podatkowe
Jednym z najważniejszych aspektów różniących IKE od IKZE są korzyści podatkowe. IKE pozwala na zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki, wynoszący obecnie 19%). Oznacza to, że jeśli będziesz wypłacać środki po osiągnięciu odpowiedniego wieku, nie zapłacisz podatku od zysków wygenerowanych na tym koncie. Jest to szczególnie korzystne dla osób, które planują długoterminowe inwestycje, ponieważ mogą uniknąć opodatkowania kapitałowych przyrostów wartości inwestycji.
IKZE z kolei oferuje ulgę podatkową w postaci możliwości odliczenia wpłat na konto od dochodu rocznego. Wpłaty dokonane na IKZE obniżają podstawę opodatkowania, co przekłada się na zmniejszenie podatku dochodowego w danym roku. Dzięki temu osoby o wyższych dochodach mogą odczuć natychmiastowe korzyści podatkowe, co czyni IKZE bardziej atrakcyjnym rozwiązaniem dla tych, którzy poszukują bieżących ulg podatkowych. Jednakże, w przypadku IKZE, przy wypłacie środków na emeryturze trzeba zapłacić podatek dochodowy ryczałtowy w wysokości 10% od całości zgromadzonych środków, co różni się od zwolnienia podatkowego w IKE.
Limity wpłat
Kolejną różnicą między IKE a IKZE są limity wpłat, które są ustalane co roku przez państwo. W przypadku IKE limit wpłat wynosi 300% przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej na dany rok. Oznacza to, że dla osób, które mają większe możliwości finansowe i chcą odłożyć większą sumę na emeryturę, IKE będzie lepszym rozwiązaniem, gdyż pozwala na wpłatę wyższych kwot w skali roku.
IKZE natomiast ma niższy limit wpłat, który wynosi 120% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Mniejszy limit może być ograniczeniem dla osób o wysokich dochodach, które chciałyby przeznaczyć większe kwoty na dodatkowe oszczędzanie na emeryturę. Jednocześnie niższy limit wpłat na IKZE jest również powiązany z natychmiastowymi korzyściami podatkowymi, które można uzyskać w każdym roku kalendarzowym.
Wypłata środków
IKE i IKZE różnią się także zasadami wypłaty zgromadzonych środków. W przypadku IKE, aby móc skorzystać ze zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych, należy spełnić określone warunki. Przede wszystkim środki można wypłacić dopiero po ukończeniu 60. roku życia lub 55. roku życia, jeśli posiadasz uprawnienia emerytalne. Ponadto, konieczne jest spełnienie warunku dotyczącego okresu oszczędzania – środki muszą być gromadzone na koncie przez co najmniej 5 lat kalendarzowych lub muszą być dokonywane wpłaty przez co najmniej połowę okresu oszczędzania.
W przypadku IKZE, środki można wypłacić po ukończeniu 65. roku życia, o ile wpłaty były dokonywane przez minimum 5 lat. Wypłata z IKZE wiąże się z koniecznością uiszczenia 10% podatku dochodowego ryczałtowego od zgromadzonego kapitału. W przeciwieństwie do IKE, gdzie korzyści podatkowe wynikają z braku podatku Belki, IKZE pozwala na skorzystanie z ulgi podatkowej w trakcie oszczędzania, ale obarczone jest podatkiem przy wypłacie.
Możliwość wcześniejszego wycofania środków
IKE i IKZE oferują możliwość wcześniejszego wycofania środków, jednak zasady i konsekwencje finansowe są różne. W przypadku IKE można wypłacić środki przed osiągnięciem wieku emerytalnego, ale wtedy utracisz korzyść związaną ze zwolnieniem z podatku od zysków kapitałowych – od zysków zostanie naliczony podatek Belki. Nie ma dodatkowych kar finansowych, ale tracisz główną korzyść podatkową.
IKZE umożliwia również wcześniejszą wypłatę, jednak konsekwencje są nieco bardziej złożone. W przypadku wypłaty przed osiągnięciem 65. roku życia wpłacone środki zostaną opodatkowane zgodnie z zasadami podatku dochodowego obowiązującymi w danym roku. Ponadto, tracisz prawo do ulgi podatkowej, którą uzyskałeś w latach, w których dokonywałeś wpłat. Z tego powodu wcześniejsza wypłata środków z IKZE jest mniej korzystna w porównaniu do IKE.
Dziedziczenie środków
Warto także zwrócić uwagę na aspekt dziedziczenia środków zgromadzonych na IKE i IKZE. W przypadku śmierci posiadacza konta środki zgromadzone na IKE mogą zostać przeniesione na konto IKE osoby uprawnionej lub mogą zostać wypłacone bez naliczania podatku od zysków kapitałowych. W przypadku IKZE środki są również dziedziczone, ale osoba uprawniona musi zapłacić 10% podatku ryczałtowego od przejętych środków.
Dla kogo IKE, a dla kogo IKZE?
Decyzja, czy wybrać IKE, czy IKZE, zależy od indywidualnych potrzeb, sytuacji finansowej oraz preferencji podatkowych. IKE będzie lepszym wyborem dla osób, które planują oszczędzać na dłuższy okres, nie potrzebują natychmiastowych korzyści podatkowych, a jednocześnie chcą uniknąć podatku od zysków kapitałowych w momencie wypłaty. IKZE z kolei może być bardziej atrakcyjne dla osób o wyższych dochodach, które chcą skorzystać z corocznych ulg podatkowych i nie przeszkadza im 10% podatek ryczałtowy przy wypłacie. Ważne jest, aby przed podjęciem decyzji dokładnie przemyśleć, jakie są Twoje cele finansowe, jaki masz horyzont czasowy inwestycji, oraz jakie korzyści podatkowe są dla Ciebie bardziej wartościowe.
Podsumowanie
IKE i IKZE to dwa efektywne narzędzia do oszczędzania na emeryturę, różniące się przede wszystkim pod względem zasad opodatkowania, limitów wpłat oraz warunków wypłaty środków. IKE pozwala na zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych, podczas gdy IKZE umożliwia bieżące odliczenie wpłat od dochodu. Wybór między IKE a IKZE zależy od indywidualnych preferencji i sytuacji finansowej, dlatego warto dobrze przemyśleć, który produkt emerytalny lepiej odpowiada Twoim potrzebom. Niezależnie od wyboru, oszczędzanie na emeryturę to krok w stronę bezpiecznej i spokojnej przyszłości.